Wie een blindengeleidehond nodig heeft, moet tegenwoordig heel wat geduld oefenen. Volgens het Belgisch Centrum voor Geleidehonden (BCG) lopen de wachtlijsten voor zo’n hond op tot wel 5 jaar. Daarom is de organisatie dringend op zoek naar pleeggezinnen die pups kunnen opvangen, zodat ze opgeleid kunnen worden tot geleidehond.
“Een niet te onderschatten engagement, maar wel een waar je heel wat goeds mee doet”, zo omschrijft Hanne Becks de taak die vrijwillige pleeggezinnen op zich nemen om ongeveer een jaar lang een puppy op te vangen. Hanne, communicatiemedewerker bij het Belgisch Centrum voor Geleidehonden in Tongeren, moet net als haar collega’s met lede ogen toekijken hoe de wachtlijsten voor een geleidehond jaar na jaar aandikken. “Momenteel kan het tussen de 3 tot 5 jaar duren voor een slechtziende die bij ons aangesloten is een geleidehond kan krijgen. Schrijnend, maar er valt weinig aan te doen”, stelt ze vast.
De reden waarom de wachtlijsten niet opgelost raken, is een tekort aan pleeggezinnen voor puppy’s in ons land. “We kweken zelf puppy’s en kopen er ook aan”, zegt Hanne. “Maar er moeten wel genoeg pleeggezinnen zijn die een jaar voor zo’n pup willen zorgen. Als dat niet gebeurt, kunnen we op termijn ook geen geleidehonden afleveren.” In principe kan iedereen vrijwilliger worden om voor zo’n hondje te zorgen. Al zorg je er best wel voor dat je dan meer dan voldoende vrije tijd hebt om je op het dier te focussen. “Het kost als pleeggezin veel tijd en moeite om samen met onze instructeurs zo’n puppy goed op te leiden”, zegt Hanne. “We beseffen ook dat het niet makkelijk is dat de hond na een jaar bij het pleeggezin weer naar het centrum moet komen.”
Tijdsinvestering
Dat laatste vormde een minder groot probleem voor Ans Van Heertum en haar man, die al één geleidehond succesvol hebben afgeleverd aan het BCG. Sinds juni vorig jaar zijn ze toe aan hun tweede puppy. Edo, een blonde labradorpuppy van anderhalf jaar oud, ligt rustig te slapen in zijn slaapmand in de keuken. Af en toe wordt hij wakker en kijkt hij op naar Ans, die voornamelijk de opvoeding van de hond voor haar rekening neemt.
“Het is vaak de eerste vraag die mensen stellen: ‘Is dat niet moeilijk om je hond op termijn weer af te staan?’ Ja, natuurlijk. Maar ik doe het voor een goed doel. Dat houd ik altijd in mijn achterhoofd.” Het koppel is met pensioen, waardoor ze meer tijd hebben dan jongere pleeggezinnen. “Vroeger hadden we altijd een hond, en dat vonden we best wel leuk”, vertelt Ans. “Alleen weet ik niet of we het allebei nog zo prettig zouden vinden om over vijf of tien jaar nog steeds een hond te hebben. We zijn mensen die af en toe graag reizen en tijd met elkaar willen spenderen. Het feit dat we onze hond na anderhalf jaar moeten afstaan, is voor ons net een goede tussenoplossing.” Ze nuanceert ook de tijd die je uiteindelijk moet investeren in de hond. Als pleeggezin moet je verantwoordelijkheid nemen voor een goede basisopleiding, maar het merendeel van de tijd is de geleidehond net als elke andere huishond. “Er zijn bepaalde regels die je moet volgen: je mag het dier niet langer dan drie uur alleen laten, je moet er elke dag zeker twee keer mee gaan wandelen, de hond mag niet met een bal spelen of zwemmen. En je mag een geleidehond op straat ook niet zomaar aanraken. Toch zijn er ook veel dagen waarop je niets hoeft te doen. Dan is je pup even een gewone huishond.”
Mensenlevens
Op het einde van de periode volgt een evaluatiemoment voor de hond. Dan moet blijken of het dier wel degelijk geschikt is om een blindengeleidehond te worden. “Er kan veel mislopen tijdens de opvoeding, maar soms heb je het niet altijd in de hand. Een hond kan bijvoorbeeld te angstig, te zenuwachtig of te speels zijn”, weet Ans. “Een tijd geleden had Edo zo’n evaluatiemoment, waarop hij zakte. Naderhand kreeg hij een herkansing, omdat de trainer zag dat de hond heel goed met z’n neus werkte. Toen slaagde hij wel.” Hoewel de wachtlijsten voor een geleidehond oplopen, kan het BCG het zich niet veroorloven om lakser om te gaan met de evaluaties. “Er worden echt heel veel pups op het einde van de rit afgekeurd. Daar valt helaas weinig aan te doen. Mocht het BCG het niet zo nauw nemen met de regels, zouden ze in hun eigen vel snijden. Niet alleen zouden ze dan nog meer geld en tijd moeten investeren in een dier, ze zijn ook verplicht om kwaliteitsvolle geleidehonden af te leveren. Het kan bijvoorbeeld niet dat een hond plots wordt afgeleid door iets op straat en zo een slechtziende meetrekt. Er staan tenslotte mensenlevens op het spel.” Na een succesvolle adoptie krijgt een geleidehond nog eens een jaar een intensieve cursus vanuit het BCG. Wanneer het dier uiteindelijk helemaal afstudeert, wordt zo snel mogelijk naar een match gezocht.
Ria Decoopman: “Ik heb het bijzonder moeilijk zonder hond”
Ria Decoopman, gewezen gedelegeerd bestuurder van het Vlaams blinden- en slechtziendenplatform Symfoon, is al sinds mei vorig jaar aan het wachten op een nieuwe hond. Haar vorige kreeg plots een hartstilstand. Ria belandde op een prioriteitenlijst, maar beseft dat ze geduld zal moeten uitoefenen vooraleer er een nieuwe hond voor haar beschikbaar is. Ze acht het onwaarschijnlijk dat ze de eerstvolgende maanden een vervanghond zal krijgen. “Dat is problematisch voor mij. Het is ongelooflijk hoe snel je vertrouwt op een hond om hindernissen te omzeilen en zebrapaden te vinden. Nu moet ik zelf palen gaan zoeken met mijn witte stok om te weten waar ik ben. Dat geeft me veel stress en angst”, aldus Ria. “Ik kan nog wel overweg met mijn witte stok, maar alles gaat veel trager. Nu 2024 al is aangebroken, moet ik vaak terugdenken aan mijn nieuwjaarswens: zo snel mogelijk een vervanghond vinden, want ik heb het bijzonder moeilijk zonder een hond.”
